همه می دانیم که لوله تفنگ های بادی ما در جداره داخلی بصورت شیارهای راه راه و رشته ای می باشند که به شکل مارپیچ چرخیده است. همچنین می دانیم که این شیارها موجب چرخش ساچمه حول محور خود می شود. این امر باعث “پایداری در هوا” یعنی ثبات ساچمه از لحظه خروج از لوله تا اصابت به هدف است.
اما این شیارها با چه فواصلی از هم قرار گرفته اند؟این دقیقا همان گام خان یا (TR) می باشد آنطور که گفته می شود نقش شیارهای مارپیچ در درگیر نمودن ساچمه است که تعیین می کند “ساچمه چند اینچ می بایست در طول لوله پیش برود تا یک دور کامل حول محورش بچرخد.”
لذا یک لوله با TR 1:10 یا 1/10 به این معناست که ساچمه برای یک دور چرخش کامل حول محور خود می بایست 10 اینچ در طول لوله حرکت کند. بنابراین گام خان1:16 یعنی ساچمه برای یک دور چرخش کامل می بایست 16 اینچ حرکت کند.
اغلب تصور می کنند غیر منطقی است اگر طول لوله 16 اینچ باشد و گام خان برابر با 1:16. چطور ساچمه فقط یک دور بچرخد؟ در این صورت صرفا در داخل لوله به این صورت است و ساچمه پس از خروج از لوله “ممکن است” تا هزار بار در دقیقه بچرخد (RPM).
برای مثال:
اگر یک تفنگ، 500 فوت بر ثانیه سرعت داشته باشد و لوله ای با گام خان 1:10، چرخش ساچمه به چند دور در دقیقه RPM خواهد رسید؟
RPM = [(Vc * 12)/TR]* 60
بنابراین
RPM =[( 500 *12)/10]*60
RPM =[ 6000/10]*60
RPM =[600]*60
RPM =36,000
این به ما نشان می دهد که ساچمه پس از شلیک 36000 دور در دقیقه خواهد چرخید. اگر هدف در فاصله 75 فوتی (900 اینچی) قرار گرفته باشد، ساچمه حداقل 90 بار دور خود خواهد چرخید.
خب، این به چه کار می آید؟
بر اساس تئوری، هرچه ساچمه بیشتر حول خود بچرخد، پایدارتر بوده و دقیق تر خواهد بود.
حال اگر لوله همان تفنگ قبلی را با یک گام خان TR 1/16تعویض کنیم و پس از شلیک سرعتی معادل 650 فوت بر ثانیه داشته باشد، خواهیم دید که:
RPM = [(Vc * 12)/TR]* 60
Entonces:
RPM =[( 650 *12)/16]*60
RPM =[7800/16]*60
RPM =[487.5]*60
RPM =29,250
این به ما نشان می دهد که ساچمه پیش از برخورد با هدفی که در 75 فوتی (900 اینچی) قرار گرفته است، 56 بار حول خود خواهد چرخید.
همانطور که در این نمونه ها مشاهده می شود لوله 1:10 نسبت به 1:16 دقیق تر است چراکه دور در دقیقه بالاتری داشته اما پایداری ساچمه کمتر است.
لوله های تفنگ با گام خان کمتر (1/10, 1/7, 1/9 و غیره) سرعت کمتری تولید می کنند اما دقیق تر هستند. و برعکس لوله های با TR بیشتر (1/14, 1/16, 1/22 و غیره) سرعت بیشتری ایجاد می کنند اما دقت کمتری دارند. این موضوع از آنجاست که در TR های پایین، ساچمه اصطکاک بیشتری دارد و زمان بیشتری در داخل لوله خواهد بود و برعکس در لوله های با TR بالا، اصطکاک و زمان کمتر است.
در لوله ای با طول 15 اینچ و TR 1/10، ساچمه پیش از خروج از دهانه لوله، یک و نیم دور می زند. از سویی در لوله با طول 15 اینچ و TR 1/16 تا زمان خروج از دهانه لوله، حتی یک دور کامل هم نمی زند.
اغلب سازندگان این اطلاعات را از دسترس خارج می کنند اما منابع مختلفی وجود دارند که نشان می دهد اکثر تفنگ های با کالیبر 5/5 از TR 1/16 استفاده می کنند.
توئیست ریت برخی از لوله ها
Rifle TR aprox.
Mendoza. 1/16
Gamo. 1/16
B3. 1/14
Norica. 1/16
Hammerli. 1/17
در این خصوص مسائل مختلفی را می توان ارزیابی نمود و این نقطه آغازی جهت آشنایی با انواع تفنگ های ما می باشد.
آیا دانستن TR تفنگ های ما می تواند به انتخاب ساچمه مناسب کمک کند؟
تمام اطلاعات ارائه شده در اینجا جنبه نظری و مطالعاتی دارند.
